Dorgali

S’amistade de Juanni Ghesparru Pira e Alberto La Marmora, sa ‘e chimbe partes

Sos hontos de Sarbadore Monne Iscrittos in limba Sarda

S’amistade  de Juanni Ghesparru Pira e Alberto La Marmora, sa ‘e chimbe partes

Di: Carlo Crisponi


Che semmus a arribaos a sa ‘e chimbe partes de su honu, La Marmora sighit a hontare s’attobiu hin sos bandios, ma po bona sorte sos hi abiat attobiau non urint bandios malos, abiat humpresu hi urint ommines de valore e de fidutzia.

Custu de nos tramudare dae su caminu mannu po nos apartare i-nd’unu ungrone isticchìu mi fit pàssiu deretu sinzale malu; ma unu de custos omines, chi mi pariat de coro ‘onu e de bonu grabu, m’aiat picàu sa manu e m’aiat naràu: “non timas, non ti ‘achimus nudda, e ti dào sa paraula ca nde rispondo chin sa vida mia”. Cando che fimis lompios in cussu locu apartàu inùe non nos bidiat nissunu dae su caminu mannu, amus torràu a picare su contu puite fipi ‘achende custu ‘iazu, e puite lis aio mortu su porcu. Jeo mi fipi pompiàu ‘ene de torrare a narrere ca no aìo fatu nudda, e nos semus acordàos de lis pacare su chi si balìat su porcu, chi issos l’aiant postu in deche iscudos. 
… Pustis chi lis aìo pacàu su porcu b’aiat galu de ‘achere un’ateru crompimentu, e fit de jurare de mantennere su secretu po cantu b’aiat capitàu, e como bos naro su chi aiamus fatu. Chin sas manos si fachiat una cheja in terra, manna su tantis de un’ischedda, pustis picant duos cantzicheddos de linna e si los poniant in pitu a rucadis, a ghetu de ‘achere una ruche, tando m’aiant fatu imbrenucare e ponnere sa manu dresta in pitu de custu sinzale, jurande de non lumenare a nissunu de custu fatu. 
Dae custu mementu, fipi illiberàu. Tando m’aiant torràu su fusile, pustis chi si l’aiant colàu dae manu in manu, ca fit s’urtimu fusile chi aiant fatu in su 1823 e fit una meravilla po totu. Lis aìo peri inditàu comente partiat su ‘ocu e comente alluiat sa càssola. Su cane de catza miu l’aiant presu a banda dae nois, e cando l’aiant isortu fit benniu deretu a s’oru miu linghendemi sa cara, ca aiat cumpresu su periculu chi aiat colàu su mere. Essende mortu ‘e sidiu e no aende burratza de abba, l’aìo naràu a su cumpanzu a nche ‘ature una butillia de abardente chi aio comporàu in Nuoro, e chi jeo imperào comente alcolo po servare ertilìos e terpìas; mi nd’aio dàu un’ingurtu e tando si lis aio dà a issos: totu si nd’aiant dàu un’ingurtu comente a mimi, ma cando sa butillia fit colàa in manos a cuddu chi mi nche cheriat secare sa conca, non si l’aiat toddia dae ‘uca intas a cando non che fit boida. Jeo tando aìo cretiu ca fit sa menzus cosa de no abarrare galu chin cuss’omine e chin cussa zente, ca pustis chi si nch’aiant biu s’abardente lis podiat bennere a conca carchi idea mala de mi nche picare su fusile e-i su restu de su ‘inare chi juchìo in sa taschedda. E duncas aio disinnàu de mi nch’andare deretu”.

Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna - IMPRENTAS 2020-2021. LR 22/2018, art. 22

Correlati

Il nuovo shop di Sardegna Live

SardegnaLive mette in vendita una serie di prodotti tipici dell’Isola, scopri i cesti regalo, i prodotti per il corpo ed i gadget nel nostro shop online.

Scopri lo shop