Dorgali

S’amistade de Juanni Ghesparru Pira e Alberto La Marmora, sa ‘e battor partes

Sos hontos de Sarbadore Monne iscrittos in limba Sarda

S’amistade  de Juanni Ghesparru Pira e Alberto La Marmora, sa ‘e battor partes

Di: Carlo Crisponi


Sighimus su hontu de Sarbadore, e sighimus a legher itte li fit capitande in s’Isula Sarda a Alberto La Marmora, est issu hi est sempe sighinde s’istoria hi at iscrittu hando abiat fattu sos viazzos in Sardinna. Che semmus arribaos a sa ‘e battor partes.

Su mementu fit malu, e mancàri jeo aeret servìu po sett’annos in s’impèru de Napoleone, e duncas ischìo bivere chin sa morte in ocros, custa ‘orta cussu pessamentu non fit comente a cando ses in mesu de unu campu de batalla. Jeo mi ‘idìo perdiu chene poder fachere nudda po ‘endere cara sa pedde. A còa de una dechina de minutos chi aìo colàu palas a terra, mi fipi potiu arritzare, ca sos prus de sos omines chi mi fint brinchiaos a pitu si fint torraos issecus po s’allegarent tra issos, e chen’ateru po disinnare su ‘e mi ‘achere, in s’interi chi duos de issos sighiant a mi menettare chin sas armas puntàs si a bortas mi fip’istàu mofiu. …Sos chi fint allegande fint bennios tando anùe fipi jeo, e chin paraulas prùs addurcàs e chin facheres prùs grabosos, m’aiant dimandàu ghite fachìo, ghite fipi chircande in custos locos, e m’aiant imputàu de lis aere mortu unu porcu. Est beru chi jeo aìo bistu porcos paschende in mesu a sas matas de neulàche, ma jeo aìo isparàu a sas merulas chi fint bolande in pitu de sas matas, e duncas non podìo ferrere unu porcu, tantu e prus pacu de l’uchiere chin pallinos minudos.
Aìo ischìu apustis ca unu pitzinnu, chi fachiat a porcarzu, aende intesu sos duos corfos de fusile in mesu a custu tazu de porcos, issu s’aiat pessàu chi aer’apiu isparàu a unu de sos porcos suos, e si fit postu a abochinare juilande ca l’aio mortu unu porcu. A pacu tretu dae cue b’at una cresia derruta - santu Zoseppe d'Isalle - e in cue fint collios a pare medas bandidos de Durgali, e a sas boches de su pitzinnu fint pitzicàos a sa còperta de sa cresia po si securare ghite b’aiat. Jeo m’amento de nche los aere ‘istos apostàos in pitu de sa còperta, ma non m’aio picàu pessamentu, e cando m’aiant bistu solu e inneddàu dae sos ateros duos cumpanzos, aiant disinnàu de mi brinchiare a pitu. Po torrare a s’acusa d’aere mortu su porcu, jeo nd’aio ghite narrere, amustrandelis sos duos puzones galu caentes, e gasi sos pallinos chi imperào: issos però sighiant in s’imputu, e bidende ca non be resessìo a los cumbinchere chin sas resones mias, lis aìo naràu ca lis pacào su porcu, azunghendeche peri ca non be fit su tantis de uchiere un’omine po sa pedde de cust’animale. 
Issos tando si fint torràos a collir’a pare, e pustis de carchi minutu, m’aiant naràu de lassare su caminu inùe fimis, e de nos apartare a unu zassu apresu a unu monticarzu inue sas matas nos fachiànt umbràche.

Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna - IMPRENTAS 2020-2021. LR 22/2018, art. 22

Correlati

Il nuovo shop di Sardegna Live

SardegnaLive mette in vendita una serie di prodotti tipici dell’Isola, scopri i cesti regalo, i prodotti per il corpo ed i gadget nel nostro shop online.

Scopri lo shop